تعیین روایی و پایایی پرسشنامه جو ایمنی: کاربرد تحلیل عاملی

چکیده مقدمه: جو ایمنی توانایی پیش‌بینی نتایج مهم مانند خطر درک شده، تصادف و آسیب‌ را نشان داده‌است. فهم ویژگی‌های روانسنجی ابزارهای مورد استفاده برای اندازه‌گیری جو ایمنی قبل از کاربرد آنها در کارخانه‌ها و محل‌های کار اهمیت دارد. هدف: در مطالعه ما سنجش آزمون روایی و پایایی پرسشنامه جو ایمنی در صنایع شهر قزوین. علاوه بر آن، ارتباط بین عوامل جو ایمنی و میزان تصادف بررسی شد. مواد و روش‌ها: 380 کارگر از 8 شرکت بزرگ بررسی شدند. پس از مرور منابع و مشورت با متخصصان، پرسشنامه 43 متغیری تدوین شد. 75 درصد داده‌‌ها در آنالیز عاملی اکتشافی با روش چرخش واریماکس با استفاده از نرم افزار Spss بکار رفت. باقی داده‌ها (25 درصد) برای اجرای آنالیز عاملی تاییدی با نرم افزار AMOS 16.0 مورد استفاده قرار گرفت. نتایج: آنالیز عاملی اکتشافی نشان داد که 8 عامل قادر به توضیح 46/68 درصد واریانس کلی هستند. ضریب آلفای کرونباخ (توافق درونی) هر 8 عامل و همچنین کل ابزارمورد تایید قرار گرفت. 37 سئوال ارزیابی‌کننده جو ایمنی از نمونه اصلی 43 سئوالی استخراج شد. یافته‌های آنالیز عاملی اکتشافی، شاخص‌های برازش قابل قبولی را مشخص کرد(91/0=CFI، 93/0=TLI، 044/0=RMSEA، 41/3= ). نمره‌های جو ایمنی محاسبه شده، همبستگی منفی معنی‌داری با میزان خود گزارشی تصادف‌ها، نشان داد که نمایانگر روایی پیش‌بینی‌کنندگی مناسب می‌باشد. نتایج آنالیز واریانس یک طرفه نیز مشخص کرد که میانگین نمرات جو ایمنی کارخانه‌ها به طور معنی‌دار با هم تفاوت دارند که دلالت بر تفاوت سطوح جو ایمنی آنها دارد. نتیجه‌گیری: پرسشنامه جو ایمنی، ویژگی‌های روانسنجی خوبی را نشان داد. در این پژوهش عوامل «تعهد مدیریت برای ایمنی و اولویت ایمنی در محیط کار، دانش کارگران و اطاعت از قوانین ایمنی، نگرش کارگران نسبت به مسایل ایمنی، مشارکت کارگران و تعهد نسبت به رعایت قوانین ایمنی، ایمنی محیط کار، آمادگی فوری در محل کار، توجه بیشتر و اولویت بالاتر مسائل ایمنی در مقابل محصولات شرکت، چشم پوشی از خطرات» را به عنوان هشت عامل جو ایمنی در صنایع قزوین شناسایی کرد. علاوه بر این، تحقیق حاضر معیاری را ارائه کرد که براساس آن سازمان‌ها و بخش‌های مختلف آنها می‌توانند مورد مقایسه قرار گیرند.